Tại sao tập luyện kĩ - khởi động đúng - dinh dưỡng đủ mã vẫn dễ chấn thương?

Hệ vận động và sự phối hợp: Cơ – Khớp – Thần kinh – Mạch máu

• Hệ cơ: Sinh lực để tạo chuyển động, cần sự cân bằng giữa sức mạnh (force) và sức bền (endurance).

• Hệ khớp - dây chằng: Hấp thụ và truyền tải lực. Nếu độ linh hoạt (mobility) không tương xứng với lực cơ → khớp dễ bị tổn thương.

• Hệ thần kinh: Điều khiển chính xác thời điểm co giãn cơ. Phản xạ chậm chỉ vài phần nghìn giây cũng có thể tạo ra tiếp xúc sai khi bàn chân chạm đất.

• Hệ mạch máu: Vận chuyển oxy và dinh dưỡng. Nếu không kịp đáp ứng khi cường độ tăng đột ngột → cơ thiếu oxy, dễ chuột rút, rách cơ.

Tóm lại, bốn hệ thống này không hoạt động riêng lẻ mà gắn kết chặt chẽ như một mạng lưới đồng bộ. Chỉ cần một mắt xích yếu đi, nguy cơ chấn thương tăng cao.

Các yếu tố trong tập luyện cần phát triển đồng bộ

Trong huấn luyện thể thao, có 3 nhóm năng lực vận động cơ bản:

1. Sức mạnh :

• Cần cho việc chịu tải trọng lặp đi lặp lại của chạy bộ.

• Nếu thiếu, cơ dễ rách. Nếu thừa mà không kèm sự kiểm soát → khớp chịu lực bất thường.

2. Sức nhanh :

• Quyết định khả năng tăng tốc, bật nhảy, đổi hướng.

• Nếu phát triển không hài hòa → lực bùng nổ vượt khả năng chịu đựng của khớp và gân.

3. Sức bền :

• Nền tảng chính của chạy bộ.• Nhưng sức bền đơn độc, thiếu sức mạnh hoặc linh hoạt → dễ gây thoái hóa khớp, viêm gân do “công suất thấp mà chạy quá lâu”.

4. Độ khéo léo :

• Là sự phối hợp thần kinh - cơ.

• Giúp cơ thể điều chỉnh kịp thời khi mặt đường thay đổi, khi tiếp đất không chuẩn.

• Nếu kém → dễ vấp, trẹo, hoặc tiếp đất sai.

Chỉ khi bốn yếu tố này được phát triển cân bằng thì hệ vận động mới duy trì được sự ổn định, hiệu quả và an toàn.

Chấn thương khi chạy bộ không chỉ đến từ sự thiếu chuẩn bị bề ngoài (khởi động, dinh dưỡng) mà còn đến từ sự mất cân bằng hoặc chưa đồng bộ giữa các hệ thống vận động.

Do đó, tập luyện cần:

• Phát triển toàn diện: sức mạnh – sức nhanh - sức bền – khéo léo.

• Chú trọng bài tập bổ trợ thần kinh - cơ và khớp, không chỉ đơn thuần tăng quãng đường hay tốc độ chạy.

• Đảm bảo cân bằng giữa tập luyện – hồi phục để tránh quá tải vi mô tích lũy.

Minh Tiện - Y sinh học TDTT (Group 5h30)