Phần lớn runner tập trung vào khối lượng và tốc độ, mà quên rằng phục hồi chính là “mảnh ghép còn thiếu” giúp bạn tiến bộ bền vững, phòng tránh chấn thương và cảm thấy mong chờ hơn ở buổi chạy kế tiếp.
Bạn không cần là vận động viên chuyên nghiệp để áp dụng nguyên tắc này. Chỉ cần hiểu và lắng nghe cơ thể, một kế hoạch phục hồi hợp lý sẽ giúp bạn khỏe mạnh, dẻo dai và sẵn sàng cho hành trình chinh phục đường chạy.
1. Đi bộ thả lỏng sau khi chạy dài
Ngay sau khi hoàn thành cự ly, đừng dừng lại đột ngột. Hãy đi bộ nhẹ 10 đến 20 phút để hạ nhịp tim, làm chậm nhịp thở và giúp cơ bắp dần thư giãn. Việc ngồi xuống ngay lập tức khiến máu dồn xuống chân, dễ dẫn đến co cứng và nhức mỏi. Một mẹo nhỏ là hãy chọn lộ trình chạy kết thúc cách điểm đỗ xe vài trăm mét, để buộc mình phải đi bộ “cool down” thay vì nhảy lên vào xe để về nhà.
2. Bổ sung dinh dưỡng sau chạy
30 đến 45 phút sau khi chạy là “thời gian vàng” để nạp năng lượng. Theo chuyên gia dinh dưỡng thể thao Dr. Stacy Sims, đặc biệt với phụ nữ sau 40 tuổi, khẩu phần sau chạy nên có 25 – 30g protein kết hợp carbohydrate để hỗ trợ phục hồi cơ và tái nạp glycogen. Nếu thể không ăn ngay thì một chai protein shake, ít bánh quy hoặc thanh granola là lựa chọn nhanh gọn nhất. Mục tiêu là phải nạp năng lượng sớm, đầy đủ và cân bằng.
3. Tư thế “Legs Up the Wall”
Một động tác yoga đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả. Nằm ngửa, áp sát hông vào tường và duỗi thẳng chân lên cao trong 10 – 20 phút. Động tác này giúp tăng lưu thông máu, giảm sưng phù và hỗ trợ hồi phục cơ bắp, đồng thời giúp tinh thần thư giãn sau buổi tập nặng.
4. Tắm nước ấm với muối Epsom
Nếu bạn yêu thích cảm giác thư giãn trong bồn tắm, muối Epsom sẽ là “trợ thủ phục hồi” tuyệt vời. Dù các nghiên cứu khoa học còn nhiều tranh luận nhưng có nhiều runner khẳng định việc ngâm mình 15 phút trong nước ấm pha 1 – 2 cốc muối Epsom giúp giảm đau mỏi và căng cơ đáng kể. Hãy xem đó như phần thưởng cho chính mình sau một buổi tập dài.
5. Giãn cơ và tăng độ linh hoạt
Không cần vội kéo giãn ngay khi dừng chân. Hãy để cơ thể nguội bớt rồi thực hiện 10 – 20 phút giãn cơ nhẹ vào cuối ngày, tập trung vào hông, mông, đùi trước, đùi sau và bắp chân (những nhóm cơ chịu tải lớn khi chạy). Nếu bạn cảm thấy quá căng cứng, đó có thể là dấu hiệu cơ yếu hoặc quá tải, lúc này, tập sức mạnh bổ trợ là điều cần thiết.
6. Ngủ đủ – “liếu thuốc phục hồi” tự nhiên nhất
Giấc ngủ là giai đoạn cơ thể thực sự phục hồi. Trong giấc ngủ sâu, hormone tăng trưởng (HGH, testosterone) được tiết ra giúp sửa chữa mô cơ bị rách vi mô sau buổi chạy. Thiếu ngủ làm tăng cortisol (hormone căng thẳng), gây tích mỡ và cản trở tái tạo cơ. Hãy đặt mục tiêu ngủ 7 – 8 tiếng mỗi đêm, đặc biệt trong những tuần tập cường độ cao.
7. Cross Training – phục hồi chủ động
Không nhất thiết phải chạy mỗi ngày. Các buổi đạp xe, bơi, tập yoga hoặc pilates là cách giảm tải cho cơ thể mà vẫn duy trì sức bền. Chúng giúp kích hoạt nhóm cơ khác, cải thiện tuần hoàn và hạn chế chấn thương do lặp lại chuyển động chạy.Tập tạ nhẹ 2 – 3 buổi/tuần, 20 – 30 phút là đủ để cải thiện sức mạnh tổng thể và cân bằng cơ.
8. Massage và Foam Rolling
Nếu có điều kiện, massage thể thao là lựa chọn tuyệt vời. Nhưng nếu không, foam roller hoặc súng massage là giải pháp thay thế hiệu quả. Chúng giúp tăng tuần hoàn, giảm độ cứng cơ và rút ngắn thời gian hồi phục. Lăn cơ 5 – 10 phút mỗi tối, đặc biệt vùng đùi, bắp chân và IT band, sẽ tạo khác biệt rõ rệt sau vài tuần.
9. Đừng bỏ qua ngày nghỉ
Nhiều runner sợ mất phong độ nếu không tập hàng ngày – nhưng thực tế, ngày nghỉ chính là ngày cơ thể mạnh lên. Không ai mất phong độ chỉ vì nghỉ 1 – 2 ngày, nhưng nhiều người đã chấn thương vì không cho mình thời gian nghỉ ngơi. Bạn có thể đi bộ nhẹ, tập yoga hoặc đơn giản là thư giãn hoàn toàn, miễn sao để cơ thể phục hồi năng lượng.
10. Đồ nén cơ (Compression Gear)
Tất hoặc quần áo bó cơ sẽ giúp tăng tuần hoàn máu, thúc đẩy quá trình loại bỏ axit lactic và giảm đau nhức cơ sau chạy. Dù bằng chứng khoa học chưa tuyệt đối, nhưng nhiều runner xác nhận cảm giác dễ chịu và phục hồi tốt hơn khi sử dụng. Miễn là bạn cảm thấy thoải mái thì hãy dùng chúng như một phần trong thói quen của mình.
Mỗi runner có một cơ thể khác nhau. Hãy tìm ra chu trình phục hồi cá nhân phù hợp nhất, vì phục hồi không phải là dừng lại, mà là chuẩn bị cho lần bứt phá tiếp theo.